< Powrót do poradników

Poradnik: klimatyzacja pojazdu

Ze względu na szereg ograniczeń utrudniających wybór i zabudowę klimatyzacji łatwo jest popełnić kosztowne błędy. Żeby zminimalizować takie ryzyko, stworzyliśmy niniejszy poradnik i omówimy tu możliwości wyboru i zabudowy klimatyzacji, z uwzględnieniem tych rozwiązań, które oferuje Pommard.

Jak działa klimatyzacja?

W największym skrócie – tak jak domowa lodówka. Jest to zamknięty obieg cieplny, w skład którego wchodzi: sprężarka zwiększająca ciśnienie czynnika chłodzącego, skraplacz, w którym czynnik gazowy pod wysokim ciśnieniem (od kilkunastu do ponad 20 barów) ulega skropleniu na skutek chłodzenia powietrzem zewnętrznym, parownik, w którym czynnik chłodniczy odparowuje pobierając ciepło z powietrza wtłaczanego do wnętrza oraz wentylatory, filtry, czujniki, elementy sterowania i zabezpieczeń. Ze względu na własności fizyczne stosowanych obecnie czynników chłodniczych, klimatyzacja nie jest w stanie pracować przy ujemnych temperaturach otoczenia, ani przy ekstremalnych upałach. Sprężarka klimatyzacji napędzana jest za pośrednictwem paska wieloklinowego przez silnik samochodu. Klimatyzacja nie pracuje, gdy silnik jest wyłączony.

Rodzaje klimatyzatorów mobilnych i ich przeznaczenie

O klimatyzacji pojazdu należy myśleć już przy jego zakupie. Dobrze jest wiedzieć, czego potrzebujemy, jaki budżet chcemy przeznaczyć na klimatyzację i jakie mamy możliwości, jeśli chodzi o zakup pojazdu wyposażonego w klimatyzację lub też doposażenie po zakupie. W dalszej części postaramy się przedstawić możliwości, którymi dysponuje nabywca pojazdu oraz pokazać, czego za rozsądną cenę nie da się już zrobić po zakupie pojazdu bez klimatyzacji.

Zintegrowana klimatyzacja fabryczna

Najczęściej spotykanym klimatyzatorem w pojazdach, którymi poruszamy się na co dzień, jest instalowany w czasie produkcji klimatyzator zintegrowany, który spotkamy w samochodach osobowych i dostawczych, a także ciężarowych. Jest to element systemu określanego angielskim skrótem HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning – ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja). Zintegrowany układ klimatyzacyjny jest najbardziej złożoną wersją systemu HVAC, oferującą znacznie więcej, niż obniżenie temperatury powietrza.

W systemie HVAC z klimatyzacją zintegrowaną, powietrze zawsze najpierw trafia do parownika klimatyzacji, gdzie jest schładzane, a później do nagrzewnicy, gdzie może być ogrzewane. W czasie schładzania następuje wykraplanie się wody zawartej w powietrzu, wiec po ewentualnym ogrzaniu tego powietrza w nagrzewnicy, będzie ono znacznie suchsze, niż powietrze tylko podgrzane w nagrzewnicy. Pozwala to usuwać zaparowanie z szyb i osuszać wnętrze samochodu w wilgotne dni. Warunkiem pracy klimatyzacji pozostaje temperatura zewnętrzna, która powinna być niższa niż +5°C.

Zintegrowana klimatyzacja montowana w serwisie

Klimatyzacja zintegrowana jest konstruowana i testowana wraz z całym samochodem i dotyczy rozprowadzania powietrza, regulacji temperatury i wydatku powietrza, coraz częściej z podziałem na strefy itp. Bez żadnego uproszczenia można powiedzieć, że współczesny samochód bez klimatyzacji różni się od takiego samego samochodu z klimatyzacją tym, że na taśmie montażowej nie zamontowano w nim elementów przeznaczonych do schładzania powietrza. Otwiera to możliwość zamontowania tych elementów, dostarczanych przez producentów samochodów w formie kompletnych zestawów montażowych. Tak klimatyzowany samochód nie różni się niczym od samochodu klimatyzowanego fabrycznie.

Jeszcze kilkanaście lat temu bardzo popularne było montowanie klimatyzacji w gotowych samochodach osobowych i dostawczych. Wykorzystywano do tego zarówno zestawy pochodzące od producentów samochodów jak i zestawy przygotowywane przez wyspecjalizowanych producentów niezależnych, a w Polsce także elementy wymontowane z rozbitych samochodów.

Klimatyzacja zintegrowana nie oznacza urządzenia, którego wszystkie elementy mieszczą się w jednej skrzynce, a wręcz przeciwnie – są one rozmieszczone w konkretnych miejscach w komorze silnika i we wnętrzu samochodu. Oznacza to, że montowana klimatyzacja musi być przeznaczona dla konkretnego modelu samochodu i jego wersji, a nawet rocznika produkcji. Na odstępstwa od tej zasady mogą decydować się tylko specjaliści znający szczegółowo różnice pomiędzy wersjami samochodów i wersjami klimatyzatorów przeznaczonych do montażu w tych wersjach samochodów.

Pracochłonność montażu zależy w bardzo dużym stopniu od konstrukcji samochodu i tego, czy domontowywany jest klimatyzator fabryczny, czy też pochodzący od niezależnego producenta. Są samochody, w których jednemu mechanikowi montaż układu zajmuje poniżej godziny (bez osuszania i napełniania), są też takie, w których montaż trwa nawet do 3 dni roboczych.

Obecnie ze względu na powszechność wyposażania samochodów w klimatyzację na taśmach montażowych, a także z powodu wysokich cen montażu klimatyzacji w serwisach, instalowanie klimatyzatorów zintegrowanych w samochodach osobowych i dostawczych praktycznie się nie zdarza.

Rozbudowa klimatyzacji fabrycznej

Rozbudowa klimatyzacji jest często koniecznością w przypadku mikrobusów, samochodów dostawczych, niewielkich samochodów specjalnych, czy specjalizowanych. W samochodzie wyposażonym w klimatyzację dla kierowcy i pasażera w większości przypadków można dokonać rozbudowy tego układu o osobno sterowaną, ale nie całkiem niezależną klimatyzację tylnej części pasażerskiej, przestrzeni ładunkowej lub kontenera zabudowanego na ramie pojazdu.

Pozostawiając tę samą sprężarkę klimatyzacji, parownik pod deską rozdzielczą, często także skraplacz umieszczony przed chłodnicą wody, możemy zamontować dodatkowy parownik klimatyzacji i podłączyć go do istniejącego układu. Moc chłodnicza dodatkowego parownika ograniczona jest parametrami oryginalnego skraplacza i sprężarki.
Rozbudowana w ten sposób klimatyzacja może być wyposażona także w nagrzewnicę wodną, co należy uwzględnić planując rozprowadzenie powietrza w klimatyzowanym wnętrzu.

Moce chłodnicze oferowanych obecnie przez Pommard parowników przeznaczonych do rozbudowy klimatyzacji wynoszą od 4,4 kW do 9,2 kW. W wersjach parownik+nagrzewnica wodna (w jednej obudowie urządzenia te mają moce chłodnicze od 4,1 kW do 9,1 kW. Moce nominalne nagrzewnic są odpowiednio nieco większe – od 5,5 kW do 9,5 kW.

Klimatyzacja maszyn roboczych i ciągników

Klimatyzacja dla operatorów i kierowców maszyn roboczych stopniowo przestaje być postrzegana jako luksus, stając się elementem zapewnienia bezpieczeństwa i wydajności pracy, zarówno dla ludzi, jak i obsługiwanego przez nich sprzętu. Powoduje to, że w klimatyzację wyposażane są coraz częściej także kilkuletnie maszyny robocze.

Ze względu na specyfikę budowy, warunków pracy i możliwości technicznych spotykanych maszyn i ciągników, nie sposób zaproponować jednego, optymalnego sposobu ich klimatyzowania. W przypadku starszych, częściowo już zamortyzowanych maszyn decydującym kryterium często jest cena, natomiast w przypadku nowych maszyn skuteczność działania, cena i trwałość są na ogół brane pod uwagę bez przypisywania decydującej roli jednemu ze wskaźników.

Niezależnie od tego, jakie kryteria mają decydować o wyborze koncepcji klimatyzatora, warto swój wybór przedyskutować ze specjalistami, którzy są w stanie zaproponować alternatywne rozwiązania w oparciu o doświadczenia w klimatyzowaniu podobnych maszyn. Warto wiedzieć, że przenoszenie wprost rozwiązań zastosowanych w klimatyzatorach fabrycznych do warunków montażu serwisowego może powodować wzrost ceny klimatyzacji i jednoczesne pogorszenie jej skuteczności.

Sterowanie – elektroniczne czy manualne?

Nie jest prawdą, że klimatyzacja automatyczna skuteczniej obniża temperaturę powietrza. Automatyzacja dotyczy jedynie sterowania temperaturą, kierunkiem nadmuchu i wydatkiem powietrza, co w żaden sposób nie wpływa na maksymalną moc chłodzenia. Klimatyzacja automatyczna zwiększa komfort użytkowania przez zapewnienie w miarę stałych parametrów powietrza we wnętrzu, niezależnie od zmian temperatury zewnętrznej. Jeśli użytkownikowi nie odpowiada kierunek bądź intensywność nadmuchu powietrza, prawie każdy sterownik automatycznej klimatyzacji pozwoli na ręczne ustalenie tych parametrów.

To błędne myślenie, że klimatyzacja automatyczna (czyli sterowana elektronicznie) chłodzi i osusza powietrze, natomiast klimatyzacja manualna tylko je schładza (stąd czasami nazywana była schładzaczem). Teoria ta jest sprzeczna z prawami fizyki. Schładzanie powietrza wiąże się ze skraplaniem wody, jeśli temperatura schładzanego powietrza obniży się do granicy całkowitego nasycenia parą wodną, czyli wilgotność względna osiągnie 100%, dalszemu schładzaniu powietrza towarzyszy skraplanie się pary wodnej. Biorąc pod uwagę, że temperatura powietrza w parowniku klimatyzatora spada chwilowo nawet w okolice 0°C, praktycznie zawsze powietrze po przejściu przez parownik zawiera mniej wilgoci, niż przed schłodzeniem.

Pytania i odpowiedzi

Jaki gaz jest używany w klimatyzatorach?

W samochodach wciąż spotykamy prawie wyłącznie czynnik chłodniczy HFC-134a (R-134a). Był on stosowany od początku lat 90-tych (zastępując czynnik R12 zwany freonem), a od kilku lat jest zastępowany czynnikiem o oznaczeniu HFO-1234yf (R1234yf).

O jakich różnicach między czynnikami R134a oraz HFO-1234yf należy wiedzieć?

Z punktu widzenia użytkownika nowy czynnik jest dużo droższy, od R134a (5 – 7 razy), co ma istotne znaczenie przy naprawach i napełnianiu układu, a w razie wypadku i pożaru może stanowić spore zagrożenie dla zdrowia ludzi, jeśli dojdzie do rozszczelnienia klimatyzacji.

Od kiedy stosowany jest czynnik HFO-1234yf?

Czynnik HFO-1234yf jest stosowany w samochodach homologowanych wyprodukowanych po 1 stycznia 2013 roku. Od 1 stycznia 2017 roku jest obowiązkowo używany przy produkcji samochodów.

Czy czynniki R134a oraz HFO-1234yf są zamienne?

Czynnik HFO-1234yf może zastępować wycofywany czynnik R134a w już istniejących instalacjach klimatyzacyjnych, ale wymagane będzie przepłukanie układu, wymiana filtra-osuszacza i założenie nowych, nieco innych zaworów serwisowych. Po wymianie czynnika wydajność klimatyzacji spada o 8-10 %, co praktycznie nie będzie odczuwalne dla użytkownika.

Jak sprawdzić, który czynnik znajduje się w klimatyzacji samochodu?

Pod pokrywą silnika powinna znajdować się naklejka z symbolem czynnika i jego nominalną ilością w układzie klimatyzacyjnym, a także (z reguły) oznaczeniem oleju sprężarkowego, jaki znajduje się w układzie.

 

Nie znalazłeś interesującego Cię rozwiązania lub masz więcej pytań?

Zadzwoń: 227322455 lub napisz do nas: office@pommard.pl. Pomożemy!